Halk arasında gömülü(gömük) dişlerin, yani genellikle ağızda çıkamayan 20 yaş dişleri çekimi işlemi olmak üzere, kist operasyonları, ağız tümörlerinin çıkarılması-temizlenmesi operasyonlarını, implant cerrahisini, frenilektomi – vestibüloplasti - frenulum – (yani dudak, yanak ve dil gibi oluşumları sert dokuya bağlayan kas ataçmanlarının) serbestleştirilmesi operasyonlarını, çene kemiğini ilgilendiren ve ortodonti ile birlikte yapılan ortognatik tedaviler için gereken lefort ameliyatlarını, ekleme direk müdahaleleri, eklem cerrahilerini çene cerrahisi branşı yapmaktadır.
Yatay 20lik diş
|
Açılı 20lik diş
|
Düşey 20lik diş
|
Gömülü dişlerin cerrahisi;
Genellikle ağızda sürme problemi olan üçüncü azı dişlerinin çekilmesi (ekstraksiyonu) işlemidir. Bu dişler 17–25 yaşları arasında sürme zamanı olduğundan dolayı bunlara 20 yaş dişi de denmektedir. Bu dişlerin ağızda bırakıldığı durumlarda mevcuttur. Eğer düzgün karşıt dişle temas edecek bir doğrultuda, yer darlığına sebep olmayacak şekilde sürerse 20 yaş dişlerinin çekimi gerekmeyebilir. 20 yaş dişlerinden sonra damakta yine sürme problemi yaşanan dişler köpek(kanin) dişleridir. Bunlarda aynı şekilde damaktan çıkarılabilir veya ortodontik braketlerle sürdürülebilir.
Yirmi yaş dişlerin neden çekilmesi gerekir?
- ÇÜRÜK: dişin sürmesi sırasında oluşan yuvada tükrük, bakteri ve yiyecek artıkları birikirse dişte çürük oluşturabilir ve yanındaki dişide tehdit edebilir.bunları erken fark etmek zordur. Çürük oluşursa bu dişlerde ve çevre dokularda enfeksiyona ve apseye neden olabilir.Ağrılı durumlar görülebilir.
- DİŞETİ APSESİ(PERİKORONİTİS): bir kısmı sürmüş dişlerde , o bölgedeki enfeksiyon yumuşak dokuyada sıçrar ve ağız kokusuna , ağrıya ve ödeme neden olur.bazı durumlarda ağzın tam açılamaması Halide oluşur(trismus).bu durum daha da ilerlerse lenfler aracılığı ile yanak ve boyun bölgesine de yayılır. Bu bölge iyi temizlenemediği için enfekte olmaya yatkındır.
- BASINÇ AĞRISI: Sürme sırasında 20 yaş dişleri komşu dişlere de baskı yapıp o bölgede basınç ağrısına neden olabilir. hatta yandaki dişte aşınmaya, rezorpsiyona neden olabilir.
- ORTODONTİK AMAÇLI: Birçok genç birey dişlerindeki çapraşıklıkları düzeltmek için ortodontik tedavi görmektedir. Yirmi yaş dişlerinin sürme basınçları diğer dişlerede kuvvet uygulayıp, itmeye neden olur ve bunun sonuçu dişlerde çapraşıklıklar oluşur.
- PROTEZLE İLGİLİ SEBEPLER: Protez planlaması yaparken yirmilik dişleride hesaba katmalıyız, çünkü yirmilik dişler protetik olarak nadiren kullanılırlar. Bazı durumlarda bu nedenle 20 yaş dişlerinin çekimi gerekebilir.
- KİST OLUŞUMU: Gömülü dişler sürerken çevresindeki folikülün(kılıf) rezorbe olmamasından kaynaklanan kistik oluşumlar görülebilir. Bu oluşumlar büyüyüp kemikte rezorpsiyona(aşınmaya) neden olabilir ve kemikte büyük boşluklar oluşturup çene kemiğini zayıflatabilir. Bunlarda çene kemiğinde kırıklara yol açabilir. Nadirde olsa bu kistler tümörlere dönüşebilir. Bu riski almamak için yirmilik dişlerin çekimi geciktirilmeden yapılmaktadır.
Yirmilik dişimden rahatsızlığım yok, çekilmesi gerekir mi?
Dişinizden rahatsızlığınız olmasa bile kontrol olması açısından doktorunuzla görüşüp, muayene olup, bir panaromik filmle durumuna bakmak gerekir. Eğer pozisyonunda bir sıkıntı yoksa, enfeksiyon, yer darlığı, çürük problemi, ağız kokusu yoksa daha sonra değerlendirilebilir. Ama unutulmamalıdır ki bunların hepsi aniden beklenmedik bir zamanda ortaya çıkıp çok daha fazla sıkıntı ve ağrıya neden olabilirler. Bu durumun ortaya çıkmaması için koruma amaçlıda çekilebilirler.
Peki, yirmilik dişlerin çekimi için en uygun zaman nedir?
Böyle bir zaman olmamakla beraber eğer iyileşmenin daha hızlı ve problemsiz olması açısından 20-30 yaşları arasında çekilmesi iyi olur. 40 yaşın üzerinde operasyonlar zorlaşır, hem operasyon sonrası dönem daha zor geçer, iyileşme dönemi uzar.
Dişimin ucunu görebiliyorum veya hissedebiliyorum, çevresindeki dişetinde şişlik kızarıklık ve ağrı var. Ne yapmam lazım?
Bu durumda genellikle Perikoronit (perikoronitis) dediğimiz bir enfeksiyon başlamıştır. Doktorunuzdan hemen bir randevu alın. Erken müdahale edilirse ağrılar ve şişlik artmadan bu dönem atlatılabilir.
Ağrılı bir durum varsa şişlik oluşmuşsa yirmilik diş çekilebilir mi?
Genellikle akut ve aktif bir enfeksiyon söz konusudur. Bu durumda antibiyotik kullandırılıp ağız hijyeni de kontrol altına alınıp çekim yapılır. Aksi takdirde enfeksiyonun çevreye yayılma faktörü oluşur, anestezik maddenin uyuşturma etkisi az olur ve bu da operasyonda ağrı duyulmasına neden olur. Operasyondan sonra enfekte alanın iyileşme dönemi de zor ve uzun olur.
Normal diş çekiminden farkı var mıdır?
- Evet , farklıdır . yirmilik dişlerin çene kemiğindeki konumu, duruş pozisyonu,büyüklüğü, üzerinin kemikle kaplı olması veya mukoza ile kaplı olması çekimi zorlaştırabilir.
- Bu bölgede kolay bir çekimden sonra hafif şişlik, ağrı ve kanama görülebilir. Bu çekimi takiben bu bölgede çekim boşluğuna kan toplanmaz ve ortam kuru kalırsa alveolit-kuru soket-dry soket – denen bir iyileşme sorunu yaşanabilir.Birkaç gün sonra bu durum düzelir. Eğer dişhekiminizin tavsiyelerine uyulursa iyi bir postoperatif( işlem sonrası ) bakımla gerek ilaç, gerek doktorunuzun gözlem ve pansumanıyla hastada bu sorunlarla karşılaşılmayabilir.
- İleri yaşlardaki hastalarda kemik yapısı yoğunlaştığı ve esneklik azaldığı için çekim zorlaşır, iyileşme yavaşlar.
Operasyon sonrası ağız bakımı
- Yara yeri ile oynanmalıdır. Yoksa ağrı, enfeksiyon veya kanama gelişebilir.
- İlk 24 saat boyunca o taraf ile çiğneme yapılmamalıdır.
- İlk 24 saat sigara içilmemelidir. Çünkü sigara kanamayı arttırıp iyileşmeyi bozar.
- Tükürülmemelidir. Yoksa pıhtı yerinden oynayabilir ve kanama durmaz.
- Kanama kontrol edilmeli. Eğer dikiş atılmamışsa steril gazlı bezle çekim sonrası 15–30 dakika tampon yapılır. Pıhtı oluşana kadar tampon ağızda tutulmalıdır. Tampon alındıktan sonra kanama devam ediyorsa yeni bir tane konur.
- Yüzdeki şişmenin engellenmesi için Operasyon sonrası bölgeye soğuk bir tampon uygulayarak dolaşım yavaşlatılır. Uygulama şöyle olmalıdır: 10 dakika soğuk tampon- 2 dakika ara- tekrar 10 dakika soğuk tampon şeklindeki periyotlarla devam edilir.
- İlk 24 saatten sonra tuzlu suyla ağzı gargara yapmak iyi gelir. Karışım 1 bardak ılık suya 1 çay kaşığı tuz koymak suretiyle hazırlanır.
- Yine ağız hijyeni durumuna göre günde 2 defa sabah-akşam dişleri fırçaladıktan sonra antiseptik gargaralarla gargara yapılması önerilebilir.
20 yaş çekimleri, ufak kist operasyonları ve implant cerrahisi dışında ki genel anestezi gerektiren komplike cerrahi uygulamaların başta üniversite hastaneleri olmak üzere diğer hastanelerde uygulanması önerilmektedir.
“Site içeriğinde bulunan bilgiler bilgilendirmek içindir, bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı koyması yerine geçmez”
